Πέργαμος

Ο Βωμός του Δία και της Αθηνάς στο Μουσείο Περγάμου,Βερολίνο.

Ο βωμός της Περγάμου (181-159 π.Χ.) αποτελεί ίσως το περισσότερο ακέραια σωζόμενο γλυπτό σύνολο της Ελληνιστικής περιόδου. Η κατασκευή του έργου ξεκίνησε μετά τις νίκες του Ευμένη επί του Πόντου και της Βιθυνίας και την καθιέρωση της γιορτής των Νικηφορίων.

Ο συγκεκριμένος τύπος βωμού είχε ήδη εμφανιστεί στην Ιωνία κατά τους αρχαϊκούς χρόνους, όπως για παράδειγμα της Ήρας στη Σάμο και του Ποσειδώνα στο Μονοδένδρι της Μιλήτου. Πρόκειται βασικά για ένα αυτοτελές οικοδόμημα χτισμένο σε πόδιο, με πρόσβαση από μία μνημειακή κλίμακα. Οι τοίχοι με τις κιονοστοιχίες και τις ανάγλυφες παραστάσεις που περιέβαλλαν το οικοδόμημα έδιναν τελικά την εντύπωση ενός κλειστού υπαίθριου χώρου. Στην πραγματικότητα αποτελούσε έναν ανεξάρτητο τόπο λατρείας, χωρίς να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο ναό.

Το ενδιαφέρον που παρουσιάζει ο βωμός, εκτός βέβαια από τις μνημειακές του διαστάσεις, έγκειται στις ανάγλυφες παραστάσεις της ζωφόρου (ύψους 2,3 μέτρων και μήκους περίπου 120 μέτρων), η οποία κοσμούσε το πόδιο του βωμού. Απεικονίζεται μία πολυπρόσωπη -περίπου στις 100 μορφές χωρίς να υπολογίζονται τα ζώα- και γεμάτη ένταση μάχη μεταξύ των θεών και των γιγάντων.

Η αναζήτηση και η διάταξη στη ζωφόρο του πλήθους των θεών που απαιτούσε η μνημειακότητα του συγκεκριμένου έργου θα πρέπει να απασχόλησε όχι μόνο τους γλύπτες και τους καλλιτέχνες της εποχής, αλλά και τους φιλοσόφους και τους διανοούμενους της αυλής των Ατταλιδών. Οι σημαντικότερες θέσεις τους για την υπεροχή του καλού και των θεϊκών στοιχείων έναντι του κακού και των χθόνιων δυνάμεων αντίστοιχα αρχίζουν κάπως να διαφαίνονται κάτω από τη θεατρικότητα των μορφών, τις έντονες κινήσεις των σωμάτων και τη συναισθηματική έκφραση των προσώπων.

Πηγή: http://www.ime.gr/