Αναμνήσεις του σμυρναιογράφου Γ.Θ. Κατραμόπουλου από το καρναβάλι της Σμύρνης

Ο σμυρναιογράφος Γ. Θ. Κατραμόπουλος στο βιβλίο του  «Η Σμύρνη των Σμυρνιών»,  με φωτογραφίες που έφερε στις τσέπες του φεύγοντας από τη Φωτιά, μας αφηγείται:
«Οι απόκριες στη Σμύρνη εορτάζοντο επιδεικτικώς. Εκτός από τους χορούς, οι οποίοι εγένοντο στις διάφορες λέσχες, είχαμε τις παρελάσεις των μεταμφιεσμένων, τον ανθοπόλεμο και τον σοκολατοπόλεμο, τα οποία εγένοντο στην οδό των Τράσων, σε μια συνοικία όπου είχαν τα σπίτια τους οι μεγαλοαστοί της Σμύρνης. Ταυτόχρονα, εγένετο και λαϊκό πανηγύρι για μας τους νέους, τότε φυσικά, σε άλλη πλευρά της Σμύρνης, στον δρόμο που ένωνε δύο ηρωικές συνοικίες, τον Αϊ-Δημήτρη και τον Αϊ-Τρύφωνα. Σ’ αυτό το γλέντι, σ’ αυτό το πανηγύρι, εμείς οι νέοι αντί ανθοπόλεμο και σοκολατοπόλεμο είχαμε πόλεμο με νταρί, όπως λέγαμε το καλαμπόκι. Τότε εμείς οι νέοι και οι νέες, έχοντας διάφορα όργανα που προκαλούσαν θόρυβο, αλληλοπολεμούσαμε. Πεταλάκια -ο χαρτοπόλεμος εδώ- κορδέλες – οι σερπαντίνες, όπως τις λέμε, και άφθονο καλαμπόκι ήσαν τα όπλα με τα οποία γλεντούσαμε!

 

Ο άλλος εορτασμός στις Απόκριες, ο πιο εντυπωσιακός, εγένετο στην οδό των Τράσων, όπου εκτός από τις ομάδες των μεταμφιεσμένων που παρήλαυναν, είχαμε και ατελείωτες σειρές από άμαξες. Μέσα σε αυτές οι νέοι της εποχής είχαν πλάι τους καλάθια γεμάτα με μπουκετάκια από λουλούδια, κατά προτίμηση μενεξέδες και ζουμπούλια και άφθονα μικρά σοκολατάκια – ειδικώς κατασκευασμένα από την εταιρεία «Nestl». Παρήλαυναν και ωραία μπουκέτα από κοπέλες και νέους στους δρόμους. Παρήλαυναν οι άμαξες και πολεμούσαν τις κοπέλες που εγέμιζαν τα παράθυρα της οδού των Τράσων. Εμείς τα παιδιά καθόμαστε πίσω από τις κοπέλες και μαζεύαμε τον σωρό από τα σοκολατάκια που τους πετούσαν οι νέοι. Οι κοπέλες απαντούσαν βομβαρδίζοντας τους νέους με άφθονες σερπαντίνες και έτσι εγέμιζαν οι άμαξες και οι δρόμοι. Οι άμαξες αυτές ξεκινούσαν περίπου από τον Φασουλά, όπου άρχιζε η οδός των Τράσων, έφθαναν έως την πλατεία της Μπελαβίστα, έκαναν αριστερά πηγαίνοντας την παράλληλο της προκυμαίας και επέστρεφαν πάλι κάνοντας δύο, τρεις και περισσότερες φορές τον κύκλο των τετραγώνων. Η παρέλαση αυτή άρχιζε γύρω στις τρεις μετά μεσημβρίαν και όταν πλέον εβράδιαζε κατέληγε σε διάφορα φιλικά σπίτια, όπου συνεχιζόταν ο εορτασμός μέχρι πρωίας πολλές φορές.

Οι Απόκριες και η Καθαρά Δευτέρα στη Σμύρνη

 

Οι απόκριες στην Σμύρνη μας ήταν εκδήλωση χαράς και συμμετείχαν σχεδόν όλοι.
Οι μασκαράδες της Σμύρνης ονομάζονταν «ΚΟΥΔΟΥΝΑΤΟΙ» και πετύχαιναν το στόχο τους μόνο αν δεν τους αναγνώριζαν οι γνωστοί.
Οι άντρες ντυνόντουσαν γυναίκες, οι φτωχοί πλούσιοι, οι γριές νέες και κάποιοι πιο τολμηροί ντυνόντουσαν αγωνιστές της επανάστασης του 1821 μπροστά στους τούρκους!
Οι χοροί και οι γιορτές αυτή την περίοδο έδειχναν το κοσμοπολίτικο πρόσωπο της Σμύρνης.

 

Αυτή την περίοδο γινόταν ένας φιλανθρωπικός χορός από την Ελληνική Λέσχη της Σμύρνης μας, υπέρ του Νοσοκομείου «Άγιος Χαράλαμπος».
Από την Κυριακή που άρχιζε η αποκριά, άρχιζαν οι διασκεδάσεις στα σπίτια, στις αυλές, στις πλατείες και στους δρόμους.
Κολομπίνες με δαντελωτές φούστες και χειροποίητες στολές, χόρευαν τσιφτετέλια, βάλς και καντρίλιες.

Αποκριάτικη ενδυμασία Σμυριοπούλας, 1905

Άλλοι φορούσαν παλιά ρούχα ή μεταμφιεζόντουσαν σε διάφορα ζωάκια (μικρά ή μεγάλα).
Καβαλιέροι, φορώντας φράκο, σμόκιν και μαύρα λουστρίνια παπούτσια, χόρευαν με ντάμες ντυμένες με την Παριζιάνικη μόδα.